(มีคลิป) เชียงราย เครือข่ายประชาชน หารือปิดเหมืองต้นน้ำสาย ก่อนทุกอย่างจะสายเกินแก้ น้ำเป็นพิษ

เชียงราย เครือข่ายประชาชน หารือปิดเหมืองต้นน้ำสาย ก่อนทุกอย่างจะสายเกินแก้ น้ำเป็นพิษ

วันที่ 29 พ.ค. 68 เวลา 09.00 น. ที่ ห้องประชุมเทศบาลตำบลเวียงพางคำ อ.แม่สาย จ.เชียงราย มีการจัดประชุมกรณีปัญหามลพิษข้ามพรมแดน แม่น้ำกก สาย รวก โขง “ปิดเหมืองต้นน้ำสาย ก่อนทุกอย่างจะสายเกินแก้” มีผู้เข้าร่วมประมาณ 50 คน

ดร.สืบสกุล กิจนุกร อาจารย์มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง กล่าวว่าขณะนี้รัฐบาลพูดถึงแค่ปัญหาสารหนูในแม่น้ำกก แต่จริงๆ แล้วลามไปถึง 4 แม่น้ำ วันนี้ที่แม่สายคือน้ำพิษ รัฐบาลพูดเฉพาะการแก้ปัญหาน้ำท่วม ต้องการให้ตรวจเร่งด่วน ประชาชนมรแนวปฏิบัติอย่างไร เจ้าหน้าที่ที่เข้าไปช่วยต้องแต่งกายหรือปฏิบัติตัวอย่างไร ขอเทศบาล รพ.สต. สำรวจว่าใครบ้างโดนน้ำแล้วคัน ห้ามสัมผัสน้ำโดยตรง แต่น้ำท่วมแล้วเราเดินลุยน้ำเราจะต้องมีแนวปฏิบัติให้อย่างไร น้ำท่วมนี้มากับสารโลหะหนัก เป็นน้ำพิษหรือไม่

ดร.สืบสกุล กล่าวว่าเหตุการณ์ที่เกิดในขณะนี้ เป็นความเสี่ยงสิ่งแวดล้อมระดับโลก พบภาพเหมืองแร่แรร์เอิร์ทที่ต้นน้ำ ซึ่งเบอร์หนึ่งคือจีน มีแร่นี้ในมือมากที่สุด ทุกอปท.ควรมีการตรวจ เพื่อให้รู้และเป็นแนวทางในการปฏิบัติ การตรวจที่แม่สายที่น่ากังวลคือพบตะกั่ว เกินค่ามาตรฐาน มูลนิธิสิทธิมนุษยชนไทใหญ่ ทำรายงานเปิดเผยพื้นที่ทำเหมือง และเมื่อดูกูเกิลเอิร์ทก็เห็น

“ใครผลิตแร่ ใครนำเข้าแร่ ปลายทางของแร่อยู่ที่ไหน นอกจากนี้ระบบประปาของเราเปราะบางมาก ทั้งที่แม่สายและอ.เมือง เมื่อน้ำท่วมก็ต้องหยุดการผลิต แหล่งน้ำดิบของเราอยู่ในภาวะเสี่ยง ซึ่งที่แม่น้ำสายมีการตรวจน้ำและตะกอนดินเพียง 1 ครั้งเท่านั้น” ดร.สืบสกุลกล่าว

ชาวบ้านเกษตรกรรายหนึ่งกล่าวว่าน้ำในคลองชลประทานที่มาจากน้ำสาย ก็คือชลประทานก็คือน้ำสาย ที่ไหลไปยังพื้นที่เกษตรกว้างไกล เมื่อแม่น้ำสายปนเปื้อน เราจะมีมาตรการว่าขอปิดน้ำสายไม่ให้เข้าคลองชลประทาน เพื่อชะลอสารตกค้างในคลองชลได้หรือไม่ เพื่อยืดเวลาการสะสม

นายจรูญ บาระมีชัย อดีตประธานผู้สูงอายุเทศบาลตำบลแม่สาย กล่าววว่าบ้านของตนอยู่ติดน้ำเหมือง ขี้โคลนที่บ้านยังไม่หมดตั้งแต่น้ำท่วมปี 2568 จะมีชุดตรวจสารโลหะหนักเพื่อให้ประชาชนจะทราบข้อมูลได้อย่าไร อยากรู้ว่าน้ำบ่อที่บ้านตรวจได้หรือไม่ พืชผักในสวน อยากตรวจเพื่อที่จะได้รู้และป้องกันตนเอง

นายบัณฑิตย์ พันธ์พลากร ผู้อำนวยการศูนย์จัดการภัยพิบัติเพื่อนพึ่ง (ภา) เทศบาลเวียงพางคำ กล่าวว่าเราใช้น้ำประปาจากแม่น้ำสายอุปโภคบริโภค แปรงฟัน การตกค้างของสารโลหะจะเป็นอย่างไร ก่อเป็นมะเร็งในวันข้างหน้า เมื่อวันที่ 24 พค. น้ำท่วมที่แม่สาย ตนได้ไปช่วยประชาชนล้างบ้านที่ถ้ำผาจม ปรากฎว่าเป็นผื่นขึ้นที่มือสองข้างจนวันนี้ยังไม่หาย

“ชุมชนติดแม่น้ำสายที่ได้รับผลกระทบจากน้ำท่วมและปนเปื้อนสารพิษแบบนี้ ต่อไปใครจะมาช่วย ต้องใส่ชุดหมี ใส่ถุงมือ หรือสวมชุดอวกาศ คนจะมาช่วยนี่ต้องกล้าหาญมาก ชาวบ้านที่ยังไม่มีข้อมูลว่าสารพิษนี้จะสะสมร่างกายอย่างไร ทุกวันนี้เราใช้ชีวิตอยู่กับมะเร็งที่จะเกิด คำว่าปลอดภัยในชีวิตของเราอยู่ตรงไหน 40,000 คนที่ใช้น้ำประปา มีความเสี่ยงต่อสุขภาพในอนาคต หากคนแม่สายกันเองยังไม่ปกป้องแม่น้ำที่เราใช้

นายธนวัฒน์ ปวงรังสี ชาวบ้านสายลมจอย กล่าวว่าในอดีตน้ำท่วมไม่ได้มาทุกปี ไม่ได้มาปีละหลายๆ ครั้งแบบนี้ ท่วมแล้วไปเร็ว แต่หลังๆ มานี้สังเกตสีน้ำขุ่น น้ำมาไม่ปกติ เพราะข้างบนเขาทำเหมือง การขุดลอกแม่น้ำสายที่ปลายน้ำแบบนี้จะไปสิ้นสุดตรงไหน ดินพัดมากับน้ำท่วมเยอะมาก เพราะเขาขุดแม่น้ำ ทำเหมืองที่ต้นน้ำของเนร นี่คือสิ่งที่กระทบกับเราจริงๆ

นส.เพียรพร ดีเทศน์ เลขาธิการมูลนิธิพัฒนาชุมชนและเขตภูเขา (พชภ.) กล่าวว่าปัญหามลพิษข้ามพรมแดนที่เกิดขึ้นกับแม่น้ำกก สาย รวก โขง 4 แม่น้ำ กำลังเป็นปัญหาที่ประชาชนต้องการเห็นการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ การเปิดหน้าดินทำเหมืองเถื่อนไม่มีกฎหมายใดๆ ที่ต้นน้ำของประชาชนนับล้านคนต้องยุติทันที ทุกวันนี้เราเห็นน้ำแต่เรากลับใช้ไม่ได้ สำหรับปัญหาแม่น้ำสาย ณ เวลานี้รัฐบาลยังไม่มีมาตรการแก้ปัญหาการปนเปื้อนสารโลหะหนัก

Cr. ณัฐวัตร ลาพิงค์